Meme kanseri, memedeki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya
çıkar. Meme kanserinin neredeyse tamamı kadınlarda görülür. Ancak
erkeklerde de meme kanseri görülebilir. Meme kanseri ülkemizde ve
dünyada kadınlarda en sık görülen ve aynı zamanda en sık ölüme neden
olan kanser türüdür. Ülkemizde kanser olan her dört kadından biri meme
kanseridir.
Meme kanserinde yaşam şekliyle ilişkili değiştirilebilecek risk faktörleri şöyledir:
- Fazla kilolu ya da şişman (obez) olmak
- Yeterli fiziksel aktivite yapmamak (hareketsiz bir yaşam sürmek)
- Hiç doğum yapmamış ya da ilk doğumunu 30 yaşından sonra yapmış olmak
- Doğum kontrol hapı ve iğnesi kullanmak
- Menopoz sonrası hormon tedavisi almak
- Alkol kullanmak: Özellikle günde 1 bardaktan (1 bira, 1 bardak
şarap, 1 duble sert alkollü içecek) daha fazla alkol tüketimi riski daha
çok arttırmaktadır.
Meme kanserinde değiştirilemeyecek risk faktörleri ise şunlardır:
- Kadın olmak: Kadınlarda erkeklerden 100 kat daha fazla meme kanseri görülmektedir.
- Yaş almak: Yaş arttıkça meme kanseri riski artmaktadır.
- Belirli kalıtsal genlere sahip olmak (özellikle BRCA1, BRCA2 gibi)
- Ailede meme kanseri öyküsünün olması: Birinci derece akrabalarda
(anne, kız kardeş, kız çocuk) meme kanseri görülmesi riski iki kat
arttırmaktadır. Meme kanseri olan kadınların çoğunluğunda (yaklaşık 10
kişiden 8'inde), ailede meme kanseri öyküsü olmadığını belirtmek
önemlidir.
- Kişinin bir memesinde kanser olması: Diğer memede ve aynı memenin diğer bölgelerinde de kanser görülme riskini arttırmaktadır.
- Yoğun meme dokusuna sahip olmak
- Memede iyi huylu oluşumların (fibroadenom gibi) olması
- Erken adet (mens) görmeye başlamak (özellikle 12 yaşından önce)
- Menapoza özellikle 55 yaşından sonra girmek
- Göğüse radyoterapi almış olmak
Meme Kanserinin Belirtileri
Memelerinizin normalde nasıl göründüğünü ve nasıl hissettiğinizi
bilmek, meme sağlığının önemli bir parçasıdır. Meme kanserini
olabildiğince erken yakalamak, başarılı bir tedavi şansı sunar. Ancak
neyin aranacağını bilmek, düzenli mamografilerin ve diğer tarama
testlerinin yapılmasının yerini tutamaz. Tarama testleri, herhangi bir
belirti ortaya çıkmadan önce meme kanserinin erken aşamalarında
bulunmasına yardımcı olur.
Meme kanserinin en sık rastlanan belirtisi, memede ağrısız, zamanla
büyüyen bir yumrunun (kitlenin) ele gelmesi, hissedilmesidir. Ayrıca
ele gelen yumru (kitle) olsa da olmasa da aşağıdaki belirtiler de meme
kanserinde görülebilmektedir:
- Bir memenin tamamının veya bir kısmının şişmesi (belirgin bir yumru hissedilmese bile)
- Memede ya da meme ucunda ağrı
- Meme derisinde kaşıntı ve yanmayla belirgin yangısal durum (ekzema, mayasıl)
- Meme ucunda çekilmeler
- Memede portakal kabuğu görünümü
- Meme derisinde tahriş
- Tek taraflı meme ucunda akıntı- özellikle kanlı akıntı
- Memenin bir kısmında veya tümünde şişlik, memede şekil değişikliği
- Meme ya da meme ucu derisinde kızarıklık, kabuklaşma, kalınlaşma
- Koltuk altında yumru (kitle), bazen memede yumru hissedilmeden önce,
kanser koltuk altında veya köprücük kemiğinin etrafında şişme veya
yumruya neden olabilir
Bu belirtilerden herhangi biri meme kanseri dışındaki şeylerden de
kaynaklansa da, belirtiler görüldüğünde, nedeninin bulunabilmesi için
bir genel cerrahi uzmanına muayene olunmalıdır.
Tanı:
Meme kanseri ileri dönemlere gelene kadar belirti vermeyebilir. Meme
kanserine erken dönemde tanı konması, tedavinin başarıya ulaşma ve
hayatta kalma şansını arttırmaktadır. Erken teşhiste en önemli faktör,
kişinin bu konuda bilinçlenmesidir. Erken tanı için aşağıdaki yöntemler
uygulanmaktadır:
- 20-40 yaş arası: Ayda bir kendi kendine meme muayenesi yapılmalıdır. Meme kanseri belirtilerden biri görüldüğünde vakit geçirmeden doktora başvurulmalıdır. Ayrıca iki yılda bir doktora meme muayenesi için gidilmelidir.
- 40-69 yaş arası; Ayda bir kendi kendine meme muayenesi
yapılmalı, yılda bir doktora meme muayenesi için gidilmeli ve iki yılda
bir mamografi çektirilmelidir.
Ülkemizde her ilde var olan Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde ücretsiz olarak mamografi çekilmekte; ayrıca kendi kendine meme
muayenesi eğitimleri ve broşürleri de ücretsiz olarak verilmektedir.
Tedavi
Her hastanın tedavisi farklılık göstermekte olup; tedavi kararında
hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları gibi
birden fazla faktör etkilidir. Meme kanserinde cerrahi, ışın tedavisi
(radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) gibi farklı tedavi
seçenekleri uygulanmaktadır.
Korunma
Tüm kanserlerde olduğu gibi; sağlıklı (sebze ve meyveden zengin)
beslenme alışkanlıkları, haftada en az 150 dakika orta düzeyde (en az
10 dakika tempolu yürüyüş, bisiklete binme gibi) ya da hafta da en az 75
dakika ağır düzeyde (en az 10 dakika koşma, yüzme gibi) fiziksel
aktivite yapma, sağlıklı kiloda olma ve bu kiloda kalma ile alkol
kullanmama meme kanseri riskini azaltmaktadır. Aile hekimine danışılarak
sağlıklı kiloda olunup olunmadığı öğrenilebilir. Özellikle 1,5-2 yıl
emzirmenin de anneyi meme kanserinden koruduğuna dair çalışmalar
bulunmaktadır.
Sağlık Bakanlığı Meme Kanseri Bilgilendirme için :Buraya Tıklayın
Kaynaklar
- Breast Cancer. American Cancer Society. (Erişim tarihi: 26.08.2019)
- Türkiye Kanse(Erişim tarihi:
26.08.2019)r İstatistikleri. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı
Kurumu Kanser Daire Başkanlığı, Ankara 2017(Erişim tarihi: 26.08.2019)
- WHO PEN Protocol 4 4.1 Assessment and referral of women with suspected breast cancer at primary health care (Erişim tarihi: 25.09.2017)
- Türkiye Kanser Kontrol Programı
2016.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire
Başkanlığı. Yayın No:987, Ankara, 2016.