Viral hepatitler, dünya genelinde ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 28 Temmuz "Dünya Hepatit Günü" olarak belirlenmiştir ve 2023 yılı teması "Bir Hayat! Bir Karaciğer!"dir. Bu tema, hepatitsiz bir geleceğin tüm dünya için mümkün olduğunu vurgulamaktadır. DSÖ'nün hedefi, 2030 yılına kadar tüm ülkelerde viral hepatitleri ortadan kaldırmak için birlikte çalışmaktır.

Hepatit, en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır. Hepatitler, tüberkülozdan sonra en sık ölüme yol açan enfeksiyon hastalığı olup pek çok nedene bağlı olarak gelişebilmektedir. Viral hepatitlere ise başta Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri olmak üzere farklı virüs tipleri sebep olmaktadır. Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için ayrı bir öneme sahiptir.

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı, risk altındaki kişilerin farkındalığını arttırmayı, bulaşmayı önlemeyi, hastalığın erken tespitini ve tedavisini sağlamayı hedeflemektedir.

Hepatit A, su ve besinlerle bulaşabilen ve kötü hijyenik koşullarda kolayca yayılan bir hastalıktır. Çocukluk döneminde hafif belirtilerle geçerken, ileri yaşlarda ciddi karaciğer hastalığına ve ölümlere neden olabilir. Türkiye'de hijyen kurallarına ve temiz su kaynaklarına ulaşımın artması ve Hepatit A aşısı uygulamalarının başlamasıyla enfeksiyon görülme sıklığı azalmıştır. Ülkemizde çocuklara 18 ve 24 aylarda, risk grubundaki kişilere ise 6 ay arayla 2 doz ücretsiz Hepatit A aşısı yapılır. 2022 yılında yapılan aşıların kapsayıcılığı %96.06'dır.

Hepatit B ve C’nin bulaş yolları arasında kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonu, enfekte enjektörlerin paylaşımı, cinsel ilişki, anneden bebeğe bulaş ve aile içi temas bulunmaktadır.

Hepatit B hastalığından korunmanın en etkili yolu aşılamadır. Türkiye'de Hepatit B aşısı, 1998 yılı itibarıyla rutin çocukluk aşı takvimine eklenmiş ve risk grubundaki kişilere de ücretsiz olarak uygulanmaktadır. Hepatit C virüsüne karşı aşı henüz bulunmamaktadır, ancak etkili tedaviler mevcuttur ve bu tedaviler Türkiye'de genel sağlık sigortası kapsamında ücretsiz olarak sunulmaktadır. 2022 yılında Hepatit B aşısının 3. doz kapsayıcılığı %99.41 olarak gerçekleşmiştir, yani neredeyse tüm hedeflenen kişilere aşı yapılmıştır. Bu program sayesinde Hepatit B hastalığına karşı ülke genelinde başarılı bir koruma sağlanmaktadır.

Türkiye'de 5 yaş altı çocuklarda akut Hepatit B hastalığının görülme sıklığı, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine uygun şekilde yüz binde 1'in altına indirilmiştir. 2002 yılında 5 yaş altı 136 olan vaka sayısı, 2022 yılında 1'e düşmüştür. Ayrıca, 5 yaş altı çocuklardaki Akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığı 2002 yılında yüz binde 2 iken, 2022 yılında yüz binde 0.02 olarak saptanmıştır. 15 yaş altı Akut Hepatit B vaka sayısı ise 2002 yılında 734 iken, 2022 yılında 8’e düşmüştür.. Bu başarılarla Türkiye, Hepatit B hastalığının yayılımını önemli ölçüde azaltmış ve hedeflenen insidans oranlarına ulaşmıştır.

Hepatitten korunmak için aşı dışında, bulaş yollarına ilişkin koruma önlemleri almak önemlidir. Sağlık kurumlarına başvurarak bilgi almak ve bilinçlenmek, viral hepatitlerin önlenmesi ve kontrolünde önemli bir adımdır.